ঔষধি উদ্ভিদ সৰু ভেঁকুৰী বা ভেকুৰি তিতা

1. সৰু ভেঁকুৰী উদ্ভিদৰ বিৱৰণ 

সৰু ভেঁকুৰী বা ভেকুৰি তিতা হৈছে “Solanaceae” পৰিয়ালৰ এক প্ৰকাৰৰ জোপোহা আকাৰৰ ঔষধি গছ যাৰ উচ্চতা ০.৩ৰ পৰা ১.৫ মিটাৰৰ ভিতৰত থাকে। গছজোপাৰ ডালত কাঁইট থাকে আৰু পাতবোৰ ৫-১৫ চে.মি. দীঘল, ডিম্বাকৃতিৰ আৰু কিছু কাঁইটীয়া। ফুলবোৰ পাতল বেঙুনীয়া ৰঙৰ, আৰু ফলবোৰ সৰু, ৮ মি.মি. ব্যাসৰ, পকিলে গাঢ় হালধীয়া ৰঙৰ হয়। সৰু ভেঁকুৰী দক্ষিণ-পূৰ্ব এছিয়াৰ স্থানীয় উদ্ভিদ হ’লেও ই বৰ্তমান উষ্ণ আৰু নাতিশীতোষ্ণ অঞ্চলত ব্যাপকভাৱে পোৱা যায়। ভাৰত, শ্ৰীলংকা, চীন, মালয়েছিয়া, ইন্দোনেছিয়া আৰু অষ্ট্ৰেলিয়াৰ কিছু অংশত ই সাধাৰণ। অসমৰ গ্ৰাম্য অঞ্চলত ই বন-জংঘল, পথাৰ আৰু বাগিচাত স্বতঃস্ফূৰ্তভাৱে জন্মে। 

বৈজ্ঞানিক নাম: Solanum violaceum  (Family- Solanaceae)

 ইংৰাজী নাম: Indian Nightshade, Poison Berry

 হিন্দী নাম: Badi Kateri, Tit Begun

 অসমীয়া নাম: সৰু ভেঁকুৰী, ভেঁকুৰী তিতা

 বাংলাত নাম: তিত-বেগুন  

 2. অসমীয়া সমাজত ব্যৱহাৰ:

অসমত সৰু ভেঁকুৰী মূলতঃ ঔষধি উদ্ভিদ হিচাপে ব্যৱহৃত হয়। গ্ৰাম্য ঔষধি চিকিৎসাত ইয়াৰ পাত, ফল আৰু শিপা ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ইয়াক সাধাৰণতে জ্বৰ, চৰ্মৰোগ, বাতৰ বিষ, আৰু হাঁচি-কাহৰ চিকিৎসাত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। কিছুমান ক্ষেত্ৰত ইয়াৰ ফল শাক হিচাপে ৰান্ধনত ব্যৱহাৰ কৰা হয়, যদিও ইয়াক অধিক পৰিমাণে খোৱাৰ পৰা বিৰত থকা হয়। অসমৰ গ্ৰাম্য অঞ্চলত ইয়াক প্ৰাকৃতিক কীটনাশক হিচাপেও ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায়।

3. পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত ইয়াৰ ব্যৱহাৰ:

ভাৰত: আয়ুৰ্বেদিক আৰু পৰম্পৰাগত চিকিৎসাত ইয়াক বাতৰোগ, জ্বৰ, আৰু চৰ্মৰোগৰ চিকিৎসাত ব্যৱহাৰ কৰা হয়।  

বাংলাদেশ: ইয়াক শাক-পাচলি হিচাপে খোৱাৰ লগতে বেদনা নাশক আৰু জ্বৰৰ ঔষধ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

 চীন: পৰম্পৰাগত চীনা ঔষধত ইয়াৰ শিপা আৰু পাত পাচনতন্ত্ৰৰ সমস্যা আৰু প্ৰদাহৰ চিকিৎসাত ব্যৱহৃত হয়।

-শ্ৰীলংকা আৰু মালয়েছিয়া: ইয়াক পৰম্পৰাগতভাৱে কৃমিনাশক আৰু বেদনা নাশক হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

 4. ঔষধি গুণ আৰু বেমাৰ অনুযায়ী ব্যৱহাৰ

 সৰু ভেঁকুৰীৰ ঔষধি গুণৰ বাবে ইয়াক বিভিন্ন ৰোগৰ চিকিৎসাত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। তলত বেমাৰ অনুযায়ী ইয়াৰ ব্যৱহাৰৰ পৰিমাণ আৰু সময় উল্লেখ কৰা হৈছে (পৰম্পৰাগত ব্যৱহাৰৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি; চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱা উচিত):

4.1. জ্বৰ:

 ব্যৱহাৰ: পাত বা শিপাৰ ডেকোচন (১০-১৫ গ্ৰাম শুকান পাত/শিপা ২০০ মি.লি. পানীত উতলাই) দিনত ১-২ বাৰ, ৫০ মি.লি. পৰিমাণত। সময়: ৩-৫ দিন, জ্বৰ কমিলে বন্ধ কৰক।

 4.2. বাত  বিষ :

 ব্যৱহাৰ: পাতৰ নিষ্কাশন বা পেষ্ট স্থানীয়ভাৱে প্ৰয়োগ কৰক বা শিপাৰ ডেকোচন (৫০ মি.লি.) দিনত এবাৰ। সময়: ৭-১০ দিন, বা বিষৰ তীব্ৰতা কমিলে।

 4.3. চৰ্মৰোগ (একজেমা, ফোঁহা):

ব্যৱহাৰ: পাতৰ পেষ্ট বা নিষ্কাশন আক্ৰান্ত স্থানত দিনত ১-২ বাৰ লগাওক। সময়: ৫-৭ দিন, বা উন্নতি দেখা নোপোৱালৈকে।

 4.4. পাচনতন্ত্ৰৰ সমস্যা:

 শুকান ফলৰ গুড়ি (১-২ গ্ৰাম) পানীৰ সৈতে দিনত এবাৰ। সময়: ৩-৫ দিন।

 4.5. কৃমি সংক্ৰমণ:

 শিপাৰ ডেকোচন (Decoction) ৫০ মি.লি. দিনত এবাৰ, খালী পেটত। সময়: ৩ দিন, বা পৰজীৱী নাইকিয়া নোহোৱালৈকে।

 টোকা: এই পৰিমাণ পৰম্পৰাগত ব্যৱহাৰৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি দিয়া হৈছে। বৈজ্ঞানিকভাৱে পৰীক্ষিত ড’জ নিৰ্ধাৰণৰ বাবে অধিক গৱেষণাৰ প্ৰয়োজন।

  5.ঔষধি হিচাপে ব্যৱহাৰৰ সময়ত সাৱধানতা

বিষাক্ততা: Solanum violaceum-ত গ্লাইকোএলকেল’ইড (যেনে- solasodine) থাকে, যি অধিক পৰিমাণে গ্ৰহণ কৰিলে পেটৰ বিষ, বমি, বা মূৰ ঘূৰোৱাৰ দৰে সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। 

গৰ্ভৱতী আৰু স্তনপান কৰোৱা মহিলা: ইয়াক গৰ্ভৱতী বা স্তনপান কৰোৱা মহিলাই ব্যৱহাৰ কৰাৰ পৰা বিৰত থকা উচিত, কিয়নো ইয়াৰ নিৰাপত্তাৰ বিষয়ে পৰ্যাপ্ত তথ্য নাই।

শিশুৰ ব্যৱহাৰ: শিশুৰ বাবে ইয়াৰ ব্যৱহাৰ চিকিৎসকৰ তত্বাৱধানত কৰা উচিত।

অত্যধিক ব্যৱহাৰ: দীৰ্ঘদিন ধৰি বা অত্যধিক পৰিমাণে ব্যৱহাৰ কৰিলে যকৃতৰ ক্ষতি হ’ব পাৰে।

ঔষধৰ সৈতে পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া: ইয়াক অন্য ঔষধৰ সৈতে ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱা উচিত।

কেঁচা অৱস্থাত ইয়াক খোৱাৰ পৰা বিৰত থাকক। পাত বা ফল ৰান্ধি বা উতলাই ব্যৱহাৰ কৰিলে বিষাক্ততা হ্ৰাস পায়।

 6. মানৱ শৰীৰৰ বাবে উপকাৰী যৌগসমূহ

 Solanum violaceum-ত থকা প্ৰধান জৈৱ-সক্ৰিয় যৌগসমূহ হ’ল:

এলকেল’ইড: Solanine, solasodine, আৰু solanidine। এইবোৰে বেদনা নাশক, অণুজীৱ নাশক আৰু কৰ্কট ৰোধক গুণ প্ৰদান কৰে।

ফ্লেভনইড: এইবোৰে এন্টি-অক্সিডেন্ট আৰু প্ৰদাহ বিৰোধী কাৰ্যকাৰিতা প্ৰদান কৰে।  

ফিনলিক যৌগ: ফ্ৰী ৰেডিকেল নিষ্ক্ৰিয়কৰণৰ জৰিয়তে অক্সিডেটিভ ষ্ট্ৰেছ হ্ৰাস কৰে।

গ্লাইকোচাইড আৰু চেপ’নিন: এইবোৰে কৃমিনাশক আৰু প্ৰদাহ বিৰোধী গুণ প্ৰদান কৰে।

ডাই-টাৰ্পিন আৰু টেনিন: পাচনতন্ত্ৰৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে উপকাৰী আৰু অণুজীৱ নাশক।

কাৰ্বহাইড্ৰেট আৰু প্ৰ’টিন: শক্তি প্ৰদানৰ লগতে পুষ্টিৰ উৎস।

 

7. উপসংহাৰ:

সৰু ভেঁকুৰী (Solanum violaceum) অসমৰ গ্ৰাম্য ঔষধি পৰম্পৰাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ। ইয়াৰ বহুমুখী ঔষধি গুণৰ বাবে ই জ্বৰ, বেদনা, চৰ্মৰোগ, আৰু পাচনতন্ত্ৰৰ সমস্যাৰ চিকিৎসাত ব্যৱহৃত হৈ আহিছে। বৈজ্ঞানিক গৱেষণাই ইয়াৰ   এন্টিপাইৰেটিক, আৰু এন্টি-অক্সিডেন্ট গুণৰ পৰীক্ষা কৰিছে, যি ইয়াক আধুনিক ঔষধ নিৰ্মাণৰ সম্ভাৱনীয় উৎস কৰি তুলিছে। তথাপিও, ইয়াৰ বিষাক্ত যৌগৰ বাবে সাৱধানে আৰু চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ মতে ব্যৱহাৰ কৰা উচিত। অসমৰ পৰম্পৰাগত জ্ঞানৰ সৈতে বৈজ্ঞানিক গৱেষণাৰ সমন্বয়ে এই উদ্ভিদৰ সম্ভাৱনাক আৰু অধিক উন্মোচন কৰিব পাৰে।